Hôm nay mình muốn viết xíu về đại từ trong ngôn ngữ. Mình may mắn đc biết vài ngôn ngữ, và chuyện bắt đầu từ bài hát rất catchy mới ra của bạn Camila Cabello, trong đó có câu I love it when you call me señorita.
Mình biết về Spanish một chút để hiểu tại sao lại she loves it when someone calls her senorita. Nếu các bạn dịch đơn giản thì từ senorita ra tiếng anh sẽ là miss, chỉ cách gọi một cô gái trẻ chưa có chồng, và nó dường như không đủ để lột tả hết ý nghĩa của câu hát trên. Trong spanish, khi bạn gặp một cô gái và chào họ hola, señorita, hoặc là hola, señorita bonita. Nó sẽ không mỗi dịch plain ra tiếng anh là “Hello young lady”, mà nó còn mang hàm ý tán tỉnh một cách friendly và lịch sự rằng bạn muốn cô ấy biết là cô ấy xinh và trẻ, và bạn ambiguously muốn tiếp cận cô ấy. Señorita là một từ khá cliche và normally không được dùng nhiều, nhất là trong giới trẻ, có lẽ là vì lý do trên.
Chuyện này làm mình nhớ đến những ngày đầu tiên học tiếng Nga. Khi học đến bài thơ Tôi yêu em của Pushkin có câu “Я вас любил: любовь еще, быть может”. Nó được dịch sang tiếng việt là “Tôi yêu em đến nay chừng có thể”. Tuy nhiên trong câu dịch tiếng việt này, nó không lột tả được hết ý của tác giả vì cách sử dụng đại từ “em” ở đây.
Trong cách xưng hô cho ngôi thứ 2 trong tiếng nga, bạn có thể dùng Ты (đọc là Tưi) hoặc Вы (đọc là Vưi). Ты dùng cho trường hợp informal, giữa bạn bè suồng sã, người thân, etc với nhau. Вы thì dùng formally, với đồng nghiệp, sếp, thầy cô giáo etc. Vì thế nên khi yêu nhau, các chàng trai và cô gái sẽ gọi nhau là Ты, chia sau động từ là тебя, tuy nhiên vì Pushkin muốn nói rằng mình không còn yêu cô ấy nữa, Pushkin không muốn tình yêu đơn phương của mình là selfish love bời vì ông không muốn possess her against her will, ông respect cô ấy và giờ quan hệ của hai người sẽ formally đứng dưới đại từ Вы (chia sau động từ là Bac). Vậy là chỉ cần 1 đại từ thôi, Pushkin cũng có thể cho người đọc biết được hàm ý và thái độ của mình đối với cô gái kia.
Trong tiếng Pháp có ‘tu’ và ‘vous’ hay là ‘tu’ and ‘usted’ trong tiếng Tây Ban Nha cũng mang ý nghĩa tương tự.
Trong tiếng việt, một cô gái trẻ sẽ được gọi với khá nhiều cách khác nhau, hai câu chào “chào em” và “chào cưng” đã mang ý nghĩa và thái độ hoàn toàn khác nhau. Ngoài ra mình còn có “tôi cô” khi giận nhau, “bé” khi muốn tán tỉnh trêu đùa, “bà” “má” “mẹ” khi giữa các người bạn thân gọi nhau, e.g “thôi đi má, đừng giỡn nữa”, “chị” khi gặp người lạ hay đồng nghiệp, hay vk, bx (code thay cho vợ) trong các bạn teenagers. “Đằng ấy, đằng này”, etc. Mỗi ngữ cảnh trong tiếng việt, một cô gái trẻ sẽ được gọi với một đại từ riêng biệt.
Một mẹo nhỏ trong tâm lý học cho các bạn khi tiếp cận các bạn gái trẻ, nếu không biết xưng là gì, hãy cứ gọi bằng tên tên. “Linh đang làm gì đó?”, “Thảo đã ăn cơm chưa?”, “My tối rỗi không?” etc. Được gọi bằng tên con gái sẽ cảm thấy mình được chú ý và quan trọng với người đối diện hơn.
Ngôn ngữ quả thực sẽ đẹp hơn nếu mình biết dùng đúng cách.
Cheers.